Programmes

Sonatas and Sonatinas for flute and guitar

 Nikos Nikopoulos, flute

Nikos Zarkos, guitar

 

Yannis A. Papaioannou (1910-1989): Sonatina for Flute and Guitar (1962, ΑΚΙ 150)

Mario Castelnuovo-Tedesco (1895-1968): Sonatina, op. 205, for Flute and Guitar (1965)

Lowell Liebermann (*1961): Sonata for Flute and Guitar (1988)

Roland Dyens (*1955): Traveling Sonata (2007)

 

Flutist Nikos Nikopoulos and guitarist Nikos Zarkos joined their musical forces for the first time in January 2015, during a concert of the contemporary music Ergon Ensemble at the Megaron Athens Hall. Their first appearance as a duo is titled Sonatas and Sonatinas for flute and guitar and embarks on a journey across varied musical landscapes of the last fifty years. The trip starts with the Greek-modal writing of the Sonatina by Yannis A. Papaioannou, paying homage to the common origin of the composer and the two performers, the town of Kavala. The travel goes on with the playful, neoclassical Sonatina by the Italian composer Mario Castelnuovo-Tedesco and continues with the dark-textured, neoromantic Sonata by the New Yorker composer Lowell Liebermann. Final destinations are the three cities of Bellinzona (Switzerland), Mottola (Italy) and the Turkish capital Ankara, as suggested by the titles of the three movements of the Traveling Sonata by the French-Tunisian composer Roland Dyens, a post-romantic work fully exploiting the coloristic range of the guitar-flute combination.

 

Σονάτες και Σονατίνες για φλάουτο και κιθάρα

Νίκος Νικόπουλος, φλάουτο

Νίκος Ζάρκος, κιθάρα

 

Γιάννης Α. Παπαϊωάννου (1910-1989): Σονατίνα για Φλάουτο και Κιθάρα (1962, ΑΚΙ 150)

Mario Castelnuovo-Tedesco (1895-1968): Sonatina, op. 205, for Flute and Guitar (1965)

Lowell Liebermann (*1961): Sonata for Flute and Guitar (1988)

Roland Dyens (*1955): Traveling Sonata (2007)

 

Ο φλαουτίστας Νίκος Νικόπουλος και ο κιθαριστής Νίκος Ζάρκος ένωσαν για πρώτη φορά τις μουσικές τους δυνάμεις το Γενάρη του 2015 για μια συναυλία του συνόλου σύγχρονης μουσικής Ergon Ensemble στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Η πρώτη τους εμφάνιση ως ντούο επιχειρεί μια περιπλάνηση σε διακριτά ηχητικά τοπία των τελευταίων πενήντα χρόνων με τίτλο Σονάτες και Σονατίνες για φλάουτο και κιθάρα. Η εκκίνηση δίνεται μέσα από την Ελληνική-τροπική γραφή της Σονατίνας του Γιάννη Α. Παπαϊωάννου, τιμώντας την καταγωγή των δύο ερμηνευτών και του συνθέτη, την πόλη της Καβάλας. Το μουσικό ταξίδι προχωρά μέσα από την παιγνιώδη, νεοκλασικής αφήγησης Sonatina του Ιταλού Mario Castelnuovo–Tedesco και η περιήγηση συνεχίζεται με τη σκοτεινή, νεορομαντικής υφής Sonata του Νεοϋορκέζου Lowell Liebermann. Τελικοί προορισμοί αποτελούν τα τρία μέρη της πλούσιας ηχοχρωματικά, μεταρομαντικής ιδιολέκτου Traveling Sonata του Γάλλο-Τυνήσιου Roland Dyens, με τους επιμέρους τίτλους να προδίδουν απεικονίσεις των πόλεων Bellinzona (Ελβετία), Mottola (Ιταλία) και της γειτονικής πρωτεύουσας Άγκυρας.

 

 

Mediterranean Guitar Sonatas

Nikos Zarkos, guitar

Angelo Gilardino (b. 1941): Sonata del Guadalquivir (2004)
                                            I. Memorias (Moderato)
                                            II. Leyendas (Andante lento)
                                            III. Lejanías (Allegro vivo)
Christos Samaras (b. 1956): Sonata for Guitar “The Four Silences” (2011)
                                             I. Allegro deciso
                                             II. Larghetto intimissimo
                                             III. Allegro malinconico e rubato
                                             IV. Senza misura – Con anima
Theodore Antoniou (b. 1935): Sonata for Guitar (2012)
                                                I.
                                                Simple Interlude
                                                II. Espressivo
                                                Interlude II
                                                III. Presto
                                                Strange Interlude
                                                IV. Finale. Slow

Σονάτες της Μεσογείου για Κιθάρα

Νίκος Ζάρκος, κιθάρα

Angelo Gilardino (γ. 1941, Ιταλία): Sonata del Guadalquivir (2004)
                                                      I. Memorias (Moderato)
                                                      II. Leyendas (Andante lento)
                                                      III. Lejanías (Allegro vivo)
Χρήστος Σαμαράς (γ. 1956): Σονάτα για Κιθάρα «Οι Τέσσερις Σιωπές» (2011)
                                            I. Allegro deciso
                                            II. Larghetto intimissimo
                                            III. Allegro malinconico e rubato
                                            IV. Senza misura – Con anima
Θόδωρος Αντωνίου (γ. 1935): Σονάτα για Κιθάρα (2012)
                                               I.
                                               Simple Interlude
                                               II. Espressivo
                                               Interlude II
                                               III. Presto
                                               Strange Interlude
                                               IV. Finale. Slow

Σονάτες της Μεσογείου για Κιθάρα του Νίκου Ζάρκου

Η Μεσογειακή φλέβα που ρέει κατά μήκος των ηχητικών τοπίων του προγράμματος Σονάτες της Μεσογείου για Κιθάρα παρέχει τη μαγνητική δύναμη που ομαδοποιεί τις τρεις συνθέσεις. H Sonata del Guadalquivir του Angelo Gilardino (γ. 1941) γράφτηκε το 2004, περίοδο που ο Ιταλός συνθέτης και μουσικολόγος διατελούσε καλλιτεχνικός διευθυντής του Ιδρύματος “Andrés Segovia” του Linares της Ανδαλουσίας (γενέθλιας πόλης του Ισπανού βιρτουόζου κιθαριστή) και επιμελητής και εκδότης των έργων του αρχείου του. Η Σονάτα αντλεί την ονομασία της από τον χιλιοτραγουδισμένο στην Ισπανική παράδοση και το flamenco ποταμό της Ανδαλουσίας που διασχίζει τη Σεβίλλη και την Κόρδοβα και κυλά στο μουσικό terroir της Νέας Τονικότητας (ή Νέας Απλότητας), σε ένα ιδίωμα που στον πρόλογο του έργου αναφέρεται ως «Ιταλική Ισπανικότητα». Η τριμερής σύνθεση ακολουθεί την παραδοσιακή φόρμα «γρήγορο-αργό-γρήγορο μέρος», χωρίζεται στις Αναμνήσεις (Memorias), τους Μύθους (Leyendas) και τις Αποστάσεις (Lejanías) και μεταφέρει φιλτραρισμένες από τον συνθέτη ηχητικές μεταμορφώσεις, κωδικοποιήσεις και ατμόσφαιρες του Ισπανικού Νότου.                         

Η Σονάτα για Κιθάρα «Οι Τέσσερις Σιωπές» του συνθέτη και καθηγητή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Χρήστου Σαμαρά (γ. 1956) γράφτηκε τις τελευταίες χειμωνιάτικες μέρες του Δεκέμβρη του 2011 και αρθρώνει το μουσικό της λόγο σε μια Νεορομαντικής υφής ιδιόλεκτο. Τα δύο εξωτερικά μέρη – αποφασιστικό (deciso) και «με ψυχή» (con anima) –  αναπτύσσονται μέσα στο μεγάλο πεδίο των ηχητικών αντιθέσεων και μέσα τους βρίσκουν χώρο ρυθμικά σχήματα που παραπέμπουν σε στοιχεία της Ελληνικής παραδοσιακής μουσικής της Μακεδονίας. Τα δύο εσωτερικά μέρη – «τρυφερότατο» (intimissimo) και μελαγχολικό (malinconico) – έχουν εκφραστική ανάγκη τις μικρές παύσεις μεταξύ των φράσεων και το δεινό χειρισμό της ηχοχρωματικής παλέτας της κιθάρας. Ο συνθέτης γράφει με αφορμή τη Σονάτα: «τα φορτία έκφρασης που εμπεριέχονται στο έργο, θεωρώ ότι καθιστούν κάτι παραπάνω από ενδεικτικό κατά που η μουσική θέλει να πάει. Αυτή η ετεροχρονισμένη διάσταση μεταξύ των συναισθηματικών κόσμων πολλές φορές έχει αφόρητη σιωπή. Πόσος χρόνος χρειάζεται ώστε ο άνθρωπος να καταλάβει έναν αποχωρισμό ή μια τρυφερή στιγμή! Τα μεσοδιαστήματα της κατανόησης που μπορεί να είναι πολλών και διαφορετικών συναισθημάτων είναι πάντα σιωπή. Που τις περισσότερες φορές μάλιστα δεν γνωρίζουμε καν πως πρέπει να διαχειριστούμε. Αλλά η σιωπή έχει νόημα όταν υπάρχει ήχος!»

Η Σονάτα για Κιθάρα του συνθέτη, διευθυντή ορχήστρας και καθηγητή του Πανεπιστημίου της Βοστώνης Θόδωρου Αντωνίου (γ. 1935) γράφτηκε το Φλεβάρη του 2012 και αποτελεί την αφήγηση μιας επταμερούς κιθαριστικής Οδύσσειας. Αν και διατηρεί τα γνωστά χαρακτηριστικά της σονάτας (τρία μέρη και φινάλε), περιλαμβάνει και τρία ενδιάμεσα μέρη (ιντερλούδια), μορφολογική πρωτοτυπία του έργου που βασίζεται σε ένα υλικό σε εξέλιξη και διαρκή «ανακύκλωση». Το πρώτο μέρος είναι γραμμένο σε «αφηγηματική φόρμα» και διαμέσου της γωνιώδους φραστικής και της χρήσης σύγχρονων τεχνικών του οργάνου κινείται σε αχαρτογράφητα ερμηνευτικά ύδατα, ωθώντας τις δεξιοτεχνικές απαιτήσεις στα άκρα. Μέσα στη μεταμοντέρνα εξιστόρηση της Σονάτας η επιστροφή στην απροκάλυπτη τονικότητα του δεύτερου μέρους αποτελεί πιθανότατα μια μεταφορά για την εκδήλωση της Νοσταλγίας (ή του Νόστου, αρχετυπικού μουσικού συναισθηματικού φορτίου της Μεσογείου). Στο δεύτερο ιντερλούδιο εμφανίζονται μικροτονικά στοιχεία, το τρίτο μέρος είναι ένα scherzo και έχει χορευτικό χαρακτήρα, το Strange Interlude βρίθει αλεατορικών (αυτοσχεδιαστικών) τεχνικών που βασίζονται σε ένα ηχητικό continuum, ενώ η διαρκώς φθίνουσα ζωτικότητα του Φινάλε οδηγεί τη μουσική στη σιωπή.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΓΙΑ ΚΙΘΑΡΑ

Νίκος Ζάρκος, κιθάρα

Θόδωρος Αντωνίου (*1935): Fantasia In Memoriam (1996)

Χρήστος Σαμαράς (*1956): Μονόλογος (1990)

Γιώργος Κουρουπός (*1942): Το όνειρο του χαρταετού (2001)

Λίνα Τόνια (*1985): Πνοή (2010)

Χριστίνα Αθηνοδώρου (*1981): Wasted Window (2006-07)

Νίκος Χαριζάνος (*1969): Στασίχορδον (2007)

Γιάννης Α. Παπαϊωάννου (1910-1989): Σουίτα για κιθάρα (1959)
I. Preludio. Andantino
II. Andante con moto
III. Allegretto
IV. Con moto
V. Allegro
Νίκος Κυπουργός (*1952): Εννέα Μουσικές Εικόνες για Κιθάρα (2000)
1. Ένα ψάθινο καπέλο
2. Το σπασμένο παιχνίδι
3. Κυνηγητό για τρεις
4. Η άδεια πλατεία
5. Ο ακροβάτης
6. Το αλογάκι της Παναγίας
7. Ψιχαλίζει
8. Το πέρασμα του καβαλάρη
9. Το μονοπάτι για το σπίτι

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΓΙΑ ΚΙΘΑΡΑ του Νίκου Ζάρκου

Ο Θόδωρος Αντωνίου (γεν. 1935) έγραψε τη Fantasia in Memoriam το 1996, εις ανάμνηση της φιλικής του σχέσης με τον Μάνο Χατζιδάκι (1925-1994), της εμβληματικής αυτής προσωπικότητας της σύγχρονης Ελληνικής πολιτιστικής ζωής. Το έργο αποτελεί μιαν ευρύχωρη και ελεύθερη φαντασία – σε μορφή ΑΒΑ – του τραγουδιού Χάρτινο το Φεγγαράκι. Μέσα από τους μοντερνιστικούς ηχητικούς μαιάνδρους του λειτουργεί ως αναπόληση του Χατζιδάκι και ταυτόχρονα σαν ένας στοχασμός γύρω από την αινιγματική του φύση.

Ο Χρήστος Σαμαράς (γεν. 1956) συνέθεσε το έργο του Μονόλογος το 1990, μέσα στα εύπλαστα πλαίσια του μουσικού ρεύματος της αποκαλούμενης «Νεορομαντικής Avant-garde». Ο συνθέτης γράφει για το έργο: «Πάντα ένα ταξίδι έχει εκείνη τη δύναμη και την ικανότητα να σε κάνει να σκέφτεσαι, να φαντάζεσαι, να αισθάνεσαι αλλιώς! Γεμίζεις στη διαδρομή το νου και την ψυχή με γνώσεις κι εμπειρίες που δίνουν περιεχόμενο και μορφή στα συναισθήματα. Ακόμη κι η σιωπή αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του είναι και της πορείας μας. Αυτή λοιπόν η ζωή είναι και η τέχνη μας, ένας ακατάπαυστος Μονόλογος του χρόνου με αμφιβολίες και βεβαιότητες!»

Το Όνειρο του Χαρταετού γράφτηκε από τον Γιώργο Κουρουπό (γεν. 1942) το 2001, κατόπιν παραγγελίας του κιθαρίστα και παιδαγωγού Ευάγγελου Ασημακόπουλου, ειδικά για τη συλλογική έκδοση κομματιών κιθάρας το Βιβλίο της Κιθάρας 8. Στο εισαγωγικό σημείωμα διαβάζουμε πως «πρόκειται για ένα έργο που προέρχεται από τη μουσική υπόκρουση που ο συνθέτης έπαιζε στο πιάνο για τη συνοδεία απαγγελίας αποσπασμάτων από τη Μαρία Νεφέλη του Οδυσσέα Ελύτη, στα προγράμματα μουσικής και ποίησης που παρουσίασε με την Ιουλίτα Ηλιοπούλου και τον Σπύρο Σακκά. Καίτοι αναδομημένο και αυτονομημένο, το κομμάτι μεταφέρει κάτι από τη νοσταλγία και την ονειρική ατμόσφαιρα των συγκεκριμένων αποσπασμάτων του ποιήματος».

Η συνθέτρια Λίνα Τόνια (γεν. 1985) γράφει για το έργο της Πνοή (2010), παραγγελία του κιθαρίστα Νίκου Ζάρκου για το πρόγραμμα Γυναικεία Γραφή για Κλασική Κιθάρα (διοργάνωση της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών για το 2011): «Το έργο αναπτύσσει μακροδομικά μια μελωδική γραμμή η οποία σε όλη σχεδόν την έκταση του αναδύεται μέσα από ποικιλόμορφα ηχοχρωματικά περάσματα. (…) Η μελωδία αυτή θέλει να δώσει την αίσθηση μιας αυτοτελούς ενοποιημένης διαδικασίας που ρέει φυσιολογικά, σαν κάθε ήχος να είναι φυσική εξέλιξη του αμέσως προηγούμενου, σαν μια πνοή που ακολουθεί τη μία και μοναδική πορεία της κι όταν πρόκειται να καταλήξει χάνει την ζωτικότητα της λειτουργίας της και αφήνεται στο πουθενά».

Η Χριστίνα Αθηνοδώρου, γεννημένη στην Πάφο της Κύπρου το 1981, συνέθεσε το πρώτο της έργο για κιθάρα Iris το 2005. Το Wasted Window (2006-07) είναι μια σύνθεση σε πέντε αλληλένδετα μικρά μέρη, γεμάτη δραματικότητα και επιθυμία για απόδραση από τα «σφαλιστά παράθυρα» της πραγματικότητας, καλλιτεχνικής ή επίγειας. Το πρώτο και τέταρτο μέρος αποτελούν μικροσκοπικές απορίες που συμβολίζουν, σύμφωνα με τη συνθέτρια, την ανάγκη για αναπνοή, ένα αίτημα που μερικώς μονάχα ικανοποιείται στο φινάλε Allegro appassionato, με τις χαρακτηριστικές οργιαστικά επαναλαμβανόμενες συγχορδίες.

Ο Νίκος Χαριζάνος (γεν. 1969) συνέθεσε το Στασίχορδον το 2007 επ’αφορμή μιας συναυλίας αφιερωμένης στη μνήμη του κιθαρίστα Δημήτρη Φάμπα (1921-1996). Δανειζόμενος στοιχεία από την παράδοση των blues και εξωθώντας στα άκρα τις συνηχητικές δυνατότητες της κιθάρας,  δημιουργεί την αίσθηση ενός μουσικού έργου που επιπλέει, σχεδόν υδάτινου, εξερευνώντας το αρμονικό βάθος του οργάνου σε ασυνήθιστα τολμηρό βαθμό.

Ο «Πατριάρχης» των Ελλήνων συνθετών και καθηγητής Γιάννης Α. Παπαϊωάννου (1910-1989) συνέθεσε τη Σουίτα για Κιθάρα το 1959, αφιερώνοντας τη στον κιθαρίστα Γεράσιμο Μηλιαρέση (1918-2005). Πρόκειται για μια Σουίτα-μινιατούρα σε νεορομαντικό ιδίωμα και αποτελεί τη μοναδική του σύνθεση για σόλο κιθάρα.

Ο Νίκος Κυπουργός (γεν. 1952) συνέθεσε τις Εννέα Μουσικές Εικόνες για Κιθάρα (2000) ύστερα από παραγγελία και σε συνεργασία με τον κιθαρίστα Γιώργο Μουλουδάκη. Το εννιαμερές έργο είναι βασισμένο σε προϋπάρχοντα μουσικά θέματα που «χρησιμοποιήθηκαν  για να ντύσουν θεατρικές ή κινηματογραφικές εικόνες , που – συμπτωματικά ή όχι – σχετίζονταν σχεδόν όλες με παιδιά».

“FEMALE WRITING FOR GUITAR”

Nikos Zarkos, guitar

Fernande Peyrot (1888-1978, SWITZERLAND): Theme et Variations (1930)

Μatilde Salvador (1918-2007, SPAIN):Homenatge a Mistral (1989)

I. Preludi

II. Plany per Mireio

III. Farandola

Elsa Respighi (1894-1996, ITALY):Due Canzoni Italiane(1948)

Lina Tonia (*1985, GREECE): Breath (2010) (Commissioned work – premiere)

Sofia Gubaidulina (*1931, RUSSIA): Serenade (1960)

Jana Obrovska (1930-87, CZECH REPUBLIC): Sonata in modo antiquo(1982)

I. Allegro leggiero

II. Largo religioso

III. Rondeau – Allegro giocoso

Franghiz Ali-Zadeh (*1947, AZERBAIJAN): Fantasy (1994)

 

GREEK GUITAR MUSIC OF THE 21st CENTURY

Nikos Zarkos, guitar

1.– 5. Christina Athinodorou (*1981): Wasted Window (2006-07)

Ι. Liberamente
ΙΙ. Moderato
ΙΙΙ. Allegro parlando
IV. Slow, mysterioso
V. Allegro appassionato

6. Theodore Antoniou (*1935): Fantasia In Memoriam (1996)

7. Nickos Harizanos (*1969): Stasichordon (2007)

8. Ioannis Kalantzis (*1966): Visitor (2001)

9. Georgia Kalodikis (*1975): Aihmes (2007)

10. William Antoniou (*1987): Aphierosis (2004)

11. – 13. Leonidas Kanaris (*1963): Sonata, op. 14 (2000)

I. Dramatico
II. Ritual
III. Variations on E

All works are world premiere recordings, except for tracks 6. and 7.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ ΓΙΑ ΚΙΘΑΡΑ

Νίκος Ζάρκος, κιθάρα

Πρώτες ηχογραφήσεις

1. – 5. Χριστίνα Αθηνοδώρου: Wasted Window (2006-07)

Ι. Liberamente
ΙΙ. Moderato
ΙΙΙ. Allegro parlando
ΙV. Slow, mysterioso
V. Allegro appassionato

6. Θόδωρος Αντωνίου: Fantasia In Memoriam (1996)

7. Νίκος Χαριζάνος: Στασίχορδον (2007)

8. Γιάννης Καλαντζής: Visitor (2001)

9. Γεωργία Καλοδίκη: Αιχμές (2007)

10. William Αντωνίου: Αφιέρωσις (2004)

11. – 13. Λεωνίδας Κανάρης: Σονάτα, op. 14 (2000)

I. Dramatico
II. Ritual
III. Variations on E

“Modernism & Classical Guitar”

NIKOS ZARKOS, guitar

THEODORE ANTONIOU (*1935): Fantasia in Memoriam (1996)

LUCIANO BERIO (1925-2003): Sequenza XI (1989)

NUCCIO D’ANGELO (*1955): Due Canzoni Lidie (1984)

SOFIA GUBAIDULINA (*1931): Serenade (1960)

BENJAMIN BRITTEN (1913-1976): Nocturnal, after John Dowland, op. 70 (1964)

CHRISTINA ATHINODOROU (*1981): Wasted Window (2006-07)

In memoriam

MARIO CASTELNUOVO-TEDESCΟ

(1895-1968)

(40 years since his death)

Nikos Zarkos, guitar

Sonata(Omaggio a Boccherini), op. 77(1935)

I. Allegro con spirit

II. Andantino, quasi canzone

III. Tempo di Minuetto

IV. Vivo e energico

Capriccio Diabolico (Omaggio a Paganini), op. 85a (1935)

Suite, op. 133 (1947)

Ι. Preludio (quasi un improvisazione)

II. Ballata Scozzese

III. Capriccio

Variations a travers les siecles, op. 71 (1932)

I. Chaconne

II. Preludio (dolce e triste)

III. Walzer I – II

IV. Fox-Trot

Sonatas for cello & guitar

Asterios Pouftis, cello

Nikos Zarkos, guitar

ANTONIO VIVALDI (1681-1734): Cello Sonata Nr. 5 in E minor, RV 40
Largo
Allegro
Largo
Allegro
FRANZ SCHUBERT (1797-1828): Sonata “Arpeggione”, D 821
Allegro Moderato
Adagio
Allegretto
MANUEL PONCE (1886-1948): Sonata Romantica (Homage to F. Schubert)
Allegro moderato
Andante espressivo
Allegretto vivo
Allegro non troppo e serioso
RADAMES GNATTALI (1906-1988): Sonata for cello & guitar
Allegro comodo
Adagio
Con spirito